Европа ҫӗр-шывӗсенче Раҫҫейрипе танлаштарсан пирус ҫав тери хаклӑ.
Пирӗн - чи йӳнӗ акциз (эрех-сӑра, пирус налукӗ), вӑл 2-3,5 тенкӗпе танлашать, Евросоюзри
чухӑн ҫӗр-шывсенче те чи пӗчӗкки 55 тенкӗ. Калӑпӑр, Польшӑра акцизсене ӳстернӗренпе
ҫулсеренех туртакансен йышӗ 10% чакать. Ҫав вӑхӑтрах халӑх йышӗ сахалрах пулин
те, пирус сутнинчен бюджета пирӗн-нинчен ытларах укҫа кӗрет. Хупӑ территорисенче (кафере, ресторансенче) чӗлӗм мӑкӑрлантарма
чарнӑ ҫӗр-шывсенче пӗрремӗш ҫулхине инфарктсен йышӗ 20% чакнӑ, икӗ ҫултан 30.
Бутан. Унта пачах та пирус сутма чарнӑ, саккуна хирӗҫ кайсан 225 доллар
штраф тӳлеме тивет. Вӑтам ӗҫ укҫи 16 доллар пулнине шута илсен ҫав тери нумай. Ҫакӑн
пек ҫирӗп мера йышӑннӑ пӗрремӗш ҫӗр-шыв ку.
Канада. Халӑхӑн 1/5 пайӗ ҫеҫ чӗлӗм серепинче пурӑнать, чи сахал туртакан
ҫӗр-шывсенчен пӗри. Унта ҫын сӳрекен ҫӗрте тата ӗҫ вырӑнӗнче мӑкӑрлантарма юрамасть.
Унсӑр пуҫне пирус коробки ҫине шалти органсене мӗнле витӗм кӳни пирки хӑрушӑ ӳкерчӗ
ксем вырнаҫтараҫҫӗ.
АПШ. Ҫак ыйтӑва кашни штат хӑй тӗллӗн татса парать. Калӑпӑр, Нью-Йоркра
хупӑ территорисенче тата ӗҫри автомобильте пачах туртма юрамасть, саккуна пӑснӑшӑн
1000 доллар кӑларса хума тивет.
Швецире "Туртман ӑру" кампани пурнӑҫа кӗрет. Унпа килӗшӳллӗн
Норвегири Ослора тата Данири Копенгагенра вӗренекен студентсем чӗлӗм туртсан стипенди
илеймеҫҫӗ.
Германи. Сывӑ пурнӑҫ йӗркине пӑхӑнакансемшӗн сывлӑха страхласси 40 процент
йӳнӗрех ларать. Ҫакна вӗсем сайра чирленипе, тухтӑр пу-лӑшӑвӗпе сахалрах усӑ курнипе
сӑлтавлаҫҫӗ. Унтӑ ӗҫ вӑхӑтӗнче пирус туртма вӑхӑт уйӑрасҫӗ. Усал йӑлапа туслӑ маррисен
ҫак вӑхӑт хушӑнса пырать, кайран ӑна отпускпа пӗр-ле канма пулать.
Малайзи. Туртман ҫынсене ҫӑмӑллӑхлӑ кредит параҫҫӗ.
Туриири пӗр ялта ҫамрӑк ӑрӑва усал тӗслӗх кӑтартас мар тесе аслисен те
туртма юрамасть. Ял саккунне пӑсакансем чухӑнсене валли пӗрер михӗ ҫӑнӑх е сахӑр
параҫҫӗ. Ҫак ҫӗр-шывра туртма пӑрахнӑ ҫынсен рецепчӗсен музейӗ пур.
Сингапур. Ҫул ҫитмен ачана пӗрре пирус сутсанах лицензине туртса илеҫҫӗ.
Рассей. Вӗренӳ тата сиплев учрежденийӗсенче, общество транспортӗнче тата
стадионсенче туртма юрамасть. Реклама валли туртакан ҫынна ӳкерме тата телевизорпа
пирус рекламӑлама чарнӑ. Ҫул ҫитмен ачасене чӗлӗм сутма юрамасть. Çыпăçтарнисем: | 
