"Тăван радио" (в переводе с чувашского - "Родное радио") получило право на наземное эфирное вещание в Чебоксарах на частоте 100,3 FM. Как сообщается на сайте Госсовета Чувашии, 28 ноября "Тăван радио" выиграло соответствующий конкурс в Роскомнадзоре.
В борьбе за частоту чувашская радиостанция обогнала таких конкурентов из Москвы, как "Серебряный дождь" и "Радио-дача". Интересы "Тăван радио" на заседании конкурсной комиссии в Москве представляли глава Мининформполитики Чувашии Валентина Андреева и депутат Госсовета Игорь Кушев.
"Тăван радио", учрежденное "Национальной телерадиокомпанией Чувашии", получило регистрацию СМИ в октябре 2012 года. Ожидается, что оно будет вещать круглосуточно на чувашском и русском языках. В его программе будут общественно-политические, образовательные, социальные, литературные, музыкальные передачи. Среди заявленных целей "Тăван радио" - налаживание партнерских отношений с чувашскими диаспорами, создание собственных передач о национальной культуре и о чувашах, живущих за пределами республики.

http://www.irekle.org/ ... Малалла вула »

МОСКВА, 30 ноя — РИА Новости. Правительство РФ утвердило поэтапную программу увеличения заработных плат работникам образования, здравоохранения и социальной сферы, согласно которому в России будут введены новые эффективные контракты для работников этих сфер, а зарплата руководителей учреждений станет прозрачной, говорится в документе, опубликованном в пятницу в банке нормативных и распорядительных актов. 
«Утвердить прилагаемую программу поэтапного совершенствования системы оплаты труда в государственных (муниципальных) учреждениях на 2012-2018 годы», — говорится в документе.
В настоящее время в учреждениях социальной сферы в России работает более 14,4 миллиона человек, из них 5,2 миллиона человек в сфере образования, в сфере здравоохранения и предоставлении социальных услуг — почти 4 миллиона человек. При этом средняя заработная плата в государственных учреждениях образования в РФ, по данным Росстата, составила порядка 22 тысяч рублей в 2011 году, а в муниципальных учреждениях — 12 тысяч рублей. Примерно такая же заработная плата у работников государственных учреждений здравоохранения и предоставления социальных услуг, а у работников муниципальных у ... Малалла вула »

2012 çулхи чÿкĕн 24-мĕшĕнче ЧР Наци вулавăшĕнче Чăваш халăх академийĕн черетлĕ çулталăк пухăвĕ пуçтарăнать. Унта Халăх хуралĕ /Народный фронт/, Ваттисен канашĕ /Совет старейшин/, Ял мухтарĕсен пуххи /Сход сельских старост/, Ентешлĕхсен канашĕ /Совет чувашских землячеств/ тата ытти элтешлĕх пĕрлĕхĕсем /гражданские объединения/ ĕç-хĕлĕ пирки сăмах пулатех.
Чăваш халăх хуралĕн тĕп ĕçтăвкомĕн ертÿçин Д.В.Гордеевăн шухăшĕпе - вырăнти Ваттисен канашĕсемпе, старостăсемпе, ентешлĕхсемпе, союзсемпе, партисемпе, хунтăсемпе ĕçлеме йĕркеленĕ Халăх хуралĕ /Народный фронт/ кирлĕ мар, мĕншĕн тесен вăл ĕçлемест. Йăлтах ЧНК çумĕнчи Ваттисен канашĕпе пĕрлештермелле-мĕн. Çĕр-шывра граждан обществи тăвас тесе тапаçланнă вăхăтра общество пĕрлешĕвĕсене пĕтерес тесе мар, вĕсене йĕркеллĕ ĕçлеттерсе ярас тесе шухăшламалла. Халăх хуралĕ /Народный фронт/ 1988 çулта чăмăртанчĕ, Политпросвет çуртĕнчи «Тĕпел» /Трибуна/ урлă самай витĕмлĕ ĕçсем туса ирттерчĕ. Ун чухне Халăх хуралĕн положенийĕ пичетре тухаймарĕ, 2001 çулта тин /«Тăван Атăл», 11// Ваттисен хуралĕпе Ял мухтарĕсем çинчен каланисем пичетленчĕç. Н.В.Федоров Президентпа М.А.Михайловский Председатель Ял мухтарĕсемпе Ваттисен кана ... Малалла вула »

Ĕнер, чӳкĕн 24-мĕшĕнче, Çеçпĕл Мишши ячĕллĕ çамрăксен театрĕнче Иосиф Трер çырнă «Ама кайăк çулĕпе» спектаклĕн премьери пулчĕ.
Пьесăра чăвашсен йăли-йĕркипе сăмахлăхĕ тĕп вырăнта. Ĕçсем çимĕк умĕн пулса иртеççĕ. Сăнарсем: Ама кайăк, усал Иййе, Хĕвел хĕрĕ Тилли. Тĕп сăнарăн — Кĕçĕннин — чылай пăтăрмахпа инкек-синкек урлă тухма тивет.
Спектакль режиссёрĕ те ăна лартаканни те — унăн авторĕ, Иосиф Трер. Вылякансем шутĕнче: Людмила Павлова, Ольга Почалкина, Светлана Дмитриева, Дмитрий Петров, Владимир Свинцов, Ольга Мацуцына, Венера Пайгильдина, Надежда Садовникова, Ирина Архипова, Николай Тарасов.

Чăвашстат пĕлтернĕ тăрăх республикăри çынсен кăçалхи кăрлачпа авăн уйăхĕсенчи вăтам ĕç укçи 16 503,90 тенкĕпе танлашнă. Атăлçи федераллă округри тăрăхсемпе танлаштарас пулсан çак кăтарту Мăкшăпа (13 816,70) Мари Эл (15 405, 10) республикăрисенчен тата Киров облаçринчен (16 078,90) пысăкрах. Чи пысăк вăтам ĕç укçи вара — Тутарстанра, вăл 22 295,80 тенкĕпе танлашать.
Ыттисенчен ытларах республикăра укçа-тенкĕ тĕлĕшĕнче (23 916 тенкĕ) ĕçлекенсем, çурт-йĕр тăвакансем (19 914) пулнине кăтартать Чăвашстат. Пĕлтĕрхи çак тапхăрпа танлаштарсан ĕç укçи пĕтĕмĕшле 12,4% ӳснĕ. Çак кăтарту Перĕм енĕпе Чулхула облаçĕнче сахал пулнине пĕлтернĕ — 7,4% тата 7,5% кăна. Пенза облеçĕпе Тутарстанра вара — самай ӳснĕ: 13,9 тата 13,2%.

Вăхăтра тӳлемен ĕç укçи калăпăшĕ паянхи куна 62 245 пин тенкĕпе танлашать иккен, кăрлач уйăхĕпе пăхсан 21,4% чакнă.

Пĕлме: 1970 çулта Чăваш Енри вăтам ĕç укçи 87 тенкĕпе танлашнă, вăл вăхăтрах Мари Элте 96 тенкĕ, Мăкшă Республикинче — 91 тенкĕ тӳленĕ. 1975 çулхи кăтартусем: Чăваш Енре — 113 тенкĕ, Мари Элпе Мăкшă республикисенче — 124 тата 122 тенкĕ. 1985 çулта вăтам ĕç укçи 160 тенке çитнĕ, ... Малалла вула »

Паян «Ăраскал çăлтăрĕ» интернет конкурсăн 1-мĕш тапхăрĕ вĕçленчĕ. Малалла 2-мĕш тапхăр пуçланать — хайлавсен хаклавĕ. Эсир те, вулакансем, унта хутшăнма пултаратăр — вулакансен кăмăлне кайнă хайлава сирĕнсĕр палăртма май çук. Литература ăмăртăвне йĕркелекенсем вара ярса панă ĕçсене раштавăн 1-мĕшĕччен тĕрĕслесе хак парĕç.
Кăçалхи ăмартăва пурĕ 51 хайлав килчĕ, вĕсемпе эсир электронлă вулавăшра паллашма пултаратăр. Паллах, хутшанакансен йышĕ сахал, эпир ытларах кĕтнĕччĕ. Кăмăлăрсем пур пулсан — чӳкĕн 15-мĕшĕччен хăвсамăр хайлава ярса пама пултаратăр — эпир ăна йышăнăпăр, анчах та вăл «вулакансен кăмăлне кайнă хайлав» пая кĕреймĕ. Чӳкĕн 15-мĕшĕпе раштавăн 1-мĕшĕ хушшинче те йышăнма пултаратпăр — анчах та ăна кĕнекене çеç кĕртме май пулĕ (ăмăртăва хутшăннине ĕнентерекен хут парăпăрах ĕнтĕ). Эсир тĕрĕс ăнлантăр — тепĕр çул икĕ ăмăртăвăн хайлавĕсене эпир кĕнекен пичетлесе кăларас шухăшлă. Анчах васкăр — раштавăн 1-мĕшĕччен çеç йышăнатпăр. Кĕнекене, паллах, пичете юрăхлă хайлавсем çеç кĕрĕç.

Новые профессиональные стандарты для школьных учителей будут вводиться с 2013 года. Об этом сообщил сегодня глава Минобрнауки РФ Дмитрий Ливанов, выступая на "Правительственном часе" в Совете Федерации.
Он пояснил, что программа модернизации региональных систем общего образования подразумевает обязательную аттестацию учителей "не реже раза в год". Новые профстандарты, которые будут применяться со следующего года, будут учитывать проведение оценки "по единым критериям на всей территории РФ".
По словам министра, все педагоги начальной и общей школы пройдут обязательное повышение квалификации. Его целью станет в том числе получение навыков "владения информационными технологиями, умения организовать коллективную работу", уточнил Ливанов.
Министерство также ставит перед собой задачу сокращения отчетности, которую сдают учителя. Ливанов рассказал, что часто общается с педагогами и те жалуются, что "перегружены отчетами". В этой связи Минобрнауки намерено "отказаться от дублирования запросов", которые идут как с федерального, так и регионального уровней, для чего будет "введена единая информационная система мониторинга систем образования", информировал глава ... Малалла вула »

Во время празднования 20-летия образования Чувашского национального конгресса в Чебоксарах группа учёных-историков распространила документ, адресованный, прежде всего депутатам, с предложением переименовать Чувашскую республику в «Республику Чувашия - Волжская Болгария». По-чувашски это название звучит следующим образом: «Чăваш Республики - Атăлçи Пăлхар».
Авторами документа выступили директор Межрегионального историко-культурного фонда «Волжская Болгария» - профессор Геннадий Тафаев, почётный директор этого фонда - профессор Василий Дмитриев, председатель Чувашского общественно-культурного центра - народный писатель республики Мишши Юхма, и другие.
Инициаторы предложения выражают беспокойство резким сокращением численности чувашского народа за последние 25 лет. По итогам переписи 2010 года, она уменьшилась на 410 тысяч человек.
По мнению авторов документа, возвращение республике её исторического названия поможет укрепить статус региона, поднять национальное самосознание и повысить интерес к чувашской культуре. Кроме того, отмечаются и экономические плюсы переименования - по мнению исследователей, это поможет увеличить доход в сфере туризма на 20%.
... Малалла вула »

27 октября в г. Чебоксары в Чувашском государственном академическом драматическом театре им. К.В. Иванова состоялось торжественное собрание, посвящённое 20-летию образования межрегиональной общественной организации «Чувашский национальный конгресс». В мероприятии приняли участие Председатель Государственного Совета Чувашской Республики Юрий Попов, председатель Комитета Государственного Совета Чувашской Республики по социальной политике и национальным вопросам Петр Краснов, министр культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики Вадим Ефимов, заместитель министра образования и молодёжной политики Светлана Петрова и другие.
В работе торжественного собрания приняли участие руководители и представители чувашских национально-культурных объединений 22 субъектов Российской Федерации и 3 зарубежных стран, д ... Малалла вула »

Кандидатам на пост руководителя образовательного учреждения придётся разрабатывать предвыборные программы, пишет газета «Известия». По данным издания, этот пункт входит в проект, который уже утвердил премьер Медведев.Сейчас директоров школ назначают решением учредителя на конкурсной основе. 
Идея выборности директоров имеет как отрицательные, так и положительные стороны, считает руководитель Центра образования № 109 – член-корреспондент Российской Академии образования Евгений Ямбург. 
Любая кампанейщина чревата опасностями, заключил Ямбург. Он сказал, что не боится выборов директора и готов защищать свои программы.

Çăлкуç: http://echo.msk.ru/news/943940-echo.html

Юпа уйăхĕн 13-мĕшĕнче чăваш халăхĕн сумлă ывăлĕ, Аслă Вĕрентекенĕ тата наци культурин патриархĕ Иван Яковлевич Яковлев вилнĕренпе 82 çул ситрĕ.

1848 çулхи ака уйăхĕн 25 хальхи Тутар Республикине кĕрекен Кăнна Кушки ялĕнче çуралнă. Чĕмпĕр гимназийĕнче, Хусан университетĕнче вĕреннĕ, чăваш шкулĕн инспекторĕнче, Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн ертӳçинче ĕçленĕ. Н.И. Ильминский вĕренекенĕ. 1930 çулта вилнĕ, Мускаври Ваганьково масарĕнче пытарнă.

Хальхи вăхăтра Чăваш патшалăх педагогика университечĕ И.Я. Яковлев ячĕпе хисепленсе тăрать. Шупашкарта Чăваш патшалăх университетĕнче çутлăхçă эткерне тĕпчекен лаборатори ĕçлет, ятарлă музей пур. И.Я. Яковлев палăкĕ Шупашкарта Чăваш наци библиотеки умĕнче вырнаçнă. Кунсăр пуçне И.Я. Яковлев музейĕ тăван ялĕнче те, Чĕмпĕрте те пур.

Ориенталист тĕпчевçĕ Н. И. Ильминскипе Хусан университетĕнче паллашнă хыççăн И. Я. Яковлевăн чăваш азбукине туса чăвашсем валли букваре пичетлесе тăван чĕлхе туртăмĕпе чăвашсене ăслăхпа литература патне çул уçас ĕмĕт татах çирĕпленнĕ. Чăваш чĕлхин фонетикине тĕпчесе пĕрремĕш 47 сасă паллиллĕ чăваш азбукине йĕркеленĕ. Анчах та 47 с ... Малалла вула »

Йĕпреç районĕнчи Пучинке шкулĕнче чăвашлăха упрама тăрăшаççĕ. Кунти кашни учителĕн тенĕ пекех хăйсем çĕленĕ кĕпе пур. Чăваш чĕлхипе литературин вĕрентекенĕсен кунашкаллисем темиçешер те. Учительсем кĕпесене чăваш тĕррипе илемлетеççĕ. Пĕрисем хăйсемех ĕçе пикенеççĕ, теприсем çынран пулăшу ыйтаççĕ. Ачасем те аслисенчен юлмаççĕ. Пур хĕр ачан тенĕ пекех чăваш тумĕ пур. Çакнашкаллисемпе вĕсем тĕрлĕ уява хутшăнаççĕ.
Кĕçĕн классене вĕрентекен Зоя Акчурина хăйĕн валли икĕ кĕпе çĕленĕ. Чăваш тĕррипе капăрлатнăскерсем пуян курăнаççĕ. 
- Иртнĕ ĕмĕрĕн 90-мĕш çулĕсем йывăр килнĕрен укçа çукчĕ. Лавккара та тавар сахалчĕ. Упăшкапа 3 ача ÿстереттĕмĕр. Кашнинех тăхăнтартмалла, çавăнпа вĕсене хамах çĕлесе параттăм. Кивĕ юбкăна илеттĕм те ывăл валли шарт кăна шăлавар янтăлаттăм. Пĕчĕкскер ларма-тăма пĕлменрен кашни эрнерех çĕлеме тиветчĕ. Ачасен тумтирне тĕрĕпе илемлететтĕм, - калаçăва иртнĕ самантсене аса илнипе пуçларĕ Зоя Алексеевна. Вăл И.Я.Яковлев ячĕллĕ ЧППУра /ун чухне институт пулнă/ кĕçĕн классен вĕрентекенĕн дипломне илнĕ. 1994-1996 çулсенче Липовка шкулĕнче ĕçленĕ. Шăпах унта ачасене чăваш тĕррипе паллаштарма тытăннă та.
- Чăваш чĕлхипе литературине вĕрен ... Малалла вула »

Тăван чĕлхе вĕрентекенĕсен Пĕтĕм Раççей конкурсĕнче çĕнтернĕ, «Методика тупсăмĕсен хăйне евĕрлĕхĕшĕн тата çĕнĕлĕхĕшĕн» диплома тивĕçнĕ Александр Степанов тĕнче курăмĕпе те ыттисенчен уйрăлса тăрать. Ĕмĕчĕсемпе пĕлĕтре вĕçмест пулин те, çĕр çинче те çиле май шуса пырасшăн мар вăл. Ĕçре вăй-хăватне шеллемест, лайăх канма укçи-тенкине хĕрхенмест. Паллă олигархсем пек çуралнă кунне те Парижра паллă тума пултарать Калайкасси шкулĕн вĕрентекенĕ. 
«Хамăн 29-мĕш çуралнă куна шăпах Францин тĕп хулинче кĕтсе илнĕччĕ. «Шуçăм» ансамбльти юлташсем Европăри Диснейленда кĕме билет парнелерĕç», – ырă самантсене хаваспах аса илчĕ кашни çуллахи каникултах пĕр-пĕр çĕр-шыва çитсе килекен Александр Марсович. 
Муркаш районĕнчи Калайкасси шкулĕн вĕрентекенĕ çÿрекен «Шуçăм» ансамбль çулленех тĕрлĕ çĕр-шыв çыннисене чăваш юрри-ташшипе паллаштарма тухса каять. Мускав правительстви çумĕнчи «Уçă Европа» проект урлă хăйсен укçи-тенкипех çÿреççĕ вĕсем. Германи, Турци, Финлянди, Польша, Швеци, Голланди, Бельги, Франци çыннисем тăвăллăн алă çупса тав тунă хастарсене. 
«Чи малтанах Атăлçи Пăлхар патшалăхĕн таса вырăнĕсене çул тытрăмăр, ялсенче концертсем патăмăр. Несĕлĕ ... Малалла вула »

Çеçпĕл Мишшин пурнăçĕпе ĕç-хĕлне, поэзине писательсемпе поэтсем, ăсчахсем тĕрлĕ енчен тишкернĕ: вун-вун статья, тĕпчев ĕçĕ, кĕнеке çырнă. Кăвар чĕреллĕ поэтăмăра кашниех хăйĕн ăсĕ-пуçĕ çитнĕ таран, çав вăхăтрах мĕнле саманара пурăннине курса та, хакланă. Пĕрисемшĕн вăл - гени сăвăç, теприсемшĕн - революционер, виççĕмĕшĕсемшĕн - патриот, тăваттăмĕшĕсемшĕн - Шупашкар «мĕскĕнĕсенчен» шар курнă, хĕн тÿснĕ таса çын. 
Чăваш поэзийĕн ылтăн фондне кĕнĕ поэтăмăр çут тĕнчерен уйрăлнăранпа чылай вăхăт иртрĕ пулин те унăн шăпи паян кун та нумай калаçтарать. Халăхăмăра икĕ ыйту уйрăмах канăç памасть. Пĕрремĕшĕн уççи-хуппине - Çеçпĕл Мишши хăех çакăннă-и е ăна çак утăма тума пулăшнă-и? - халĕ тин тупаймăпăр, пĕлеймĕпĕр ĕнтĕ. Иккĕмĕш пирки вара - поэтăмăра чăваш хутлăхне илсе килмелле-и е çук-и? - çирĕм çул ытла тавлашатпăр. Чăваш патшалăх телестудийĕнче ĕçленĕ чухне эпĕ ку ыйтупа ятарлă кăларăм та хатĕрленĕччĕ. Хаçат-журналта та статьясем пичетлерĕм. Темиçе çул каялла «Хыпарта» анлă дискусси иртрĕ. Влаç хăйĕн шухăшне татăклă каламанран - пĕтĕмпех калаçу шайĕнче юлчĕ.
Кăçалхи çĕртме уйăхĕн 15-мĕшĕнче, мухтавлă поэтăмăр çут тĕнчепе сыв пуллашнăранпа 90 çул çитнĕ кун ... Малалла вула »